| पुस्तक | सांजशकुन | लेखक | जी. ए. कुलकर्णी |
|---|---|---|---|
| प्रकाशन | पॉप्युलर प्रकाशन | समीक्षण | गिरीश अर्जुन खराबे |
| पृष्ठसंख्या | १९१ | मूल्यांकन | ४.५ | ५ |
“शारदा संगीत" वाचल्यानंतर व लंपनच्या विश्वात अजूनही हरवलेलो असतानाच “सांजशकुन” हातात आलं. आणि मी त्या पुस्तकाच्या विश्वात खोल खोल शिरत गेलो. हे विश्व म्हणजे नुसतं कथांचं नव्हे, तर एका वेळेचं, एका शांततेचं, एका गूढतेचं अनुभवसरण आहे. या कथांमध्ये जे घडतं, ते खरंतर वाचण्यात कमी आणि अनुभवण्यात अधिक येतं.
या संग्रहातील प्रत्येक कथा म्हणजे सांजकाळात वाऱ्यावर झुलणाऱ्या एखाद्या झाडाच्या पानासारखी आहे. हलकी, संथ, पण अंतर्मनात खोल स्पर्श करून जाणारी. एक प्रकारचा संथ प्रवाह या कथांमध्ये आहे. वेळेच्या एका टप्प्यावर स्थिर झाल्यासारखा. ‘गुंतागुंतीचं काहीच नाही, पण साधेपणात असलेली अवर्णनीय गुंतवणूक’ असंच या कथांचं वर्णन करता येईल.
या कथांमधील पात्रं, त्यांचं बोलणं, त्यांचे निर्णय हे सगळं एका विशिष्ट सांजसंध्याकाळच्या भावनेनं व्यापलेलं आहे. "नियती" हा इथला एक कायमस्वरूपी व्यक्तिरेखा आहे. न बोलणारा, पण प्रत्येक कथेला आकार देणारा. ग्रामीण महाराष्ट्र–कर्नाटक सीमावर्ती भाग, तेथील माणसं, त्यांच्या नात्यांची गुंफण, आणि त्यावर उमटलेली काळाची सावली. या सर्वच गोष्टी जी. ए. यांच्या शैलीत विलक्षण ताकदीनं येतात.
“सांजशकुन” वाचताना लक्षात येतं की ही फक्त कथा नाहीत. त्या एकत्र वाचल्या, तर त्या एकत्र घडत असलेल्या कोणत्यातरी अपरिचित आयुष्याचं भान देतात. त्यांच्या प्रत्येक कथेत एक गूढ शांतता आहे. आणि त्या शांततेत वाचक म्हणून आपण हरवतो. काहीशा उदास, काहीशा निसंग, पण तरीही खिळवून ठेवणाऱ्या. शब्दांच्या पलीकडे जाणारी ही लेखनशैली आणि नेमक्या जागी पडणारा मौन ही जी. ए. कुलकर्णींची खरी ताकद आहे. कथेला एखाद्या शिल्पासारखी कलात्मकता देण्याचं सामर्थ्य त्यांच्या लेखणीत आहे. त्यांच्या कथांनी मराठी लघुकथेच्या परंपरेत एक वेगळं वळण दिलं आहे हे निश्चित.
ही गोष्ट फक्त वाचण्याची नाही, तर तिचा आस्वाद घेण्याची आहे. प्रत्येक पान, प्रत्येक संवाद, आणि प्रत्येक शांत क्षण हे सगळं मनात खोलवर रुतत जातं. जर तुम्ही मराठी साहित्यातील गूढ, संथ, पण तरीही अंतर्मुख करणाऱ्या लेखनशैलीचे चाहते असाल, तर “सांजशकुन” तुमच्या संग्रही नक्की असायलाच हवे.
